Alert europejski: Co dalej z finansowaniem poprawy efektywności energetycznej? Komisja już zajęła się sprawą

Trwają prace analityczne związane z oceną poziomu finansowania działań dot. poprawy efektywności energetycznej w państwach członkowskich UE. Gra toczy się o przyspieszenie prywatnych inwestycji w poprawę efektywności, a w tym potencjalne stworzenie nowego mechanizmu na poziomie Unii Europejskiej.

Obszar:

Celem przypomnienia – jednym z elementów pakietu „Fit for 55” była nowelizacja dyrektywy o efektywności energetycznej (EED), której głównym założeniem jest ograniczenie o 11,7% zużycia energii końcowej na poziomie UE w 2030 r. (w stosunku do prognoz zużycia na ten rok sporządzonych w 2020 r.). Jak podaje Komisja: „obowiązywać będzie pułap zużycia energii końcowej w UE wynoszący 763 mln ton ekwiwalentu ropy naftowej i 993 mln ton ekwiwalentu ropy naftowej w przypadku zużycia pierwotnego”. Co ważne: „limit zużycia końcowego będzie miał dla państw członkowskich łącznie charakter wiążący, natomiast cel dotyczący zużycia energii pierwotnej będzie miał jedynie charakter orientacyjny”.

O dyrektywie EED ((UE) 2023/1791) pisaliśmy już w sierpniu br. - https://strefainwestorow.pl/w-zielonej-strefie/klimat/kolejny-element-pakietu-fit-55-przyjety

Wśród zapisów dyrektywy znalazł się również art. 30 ust. 16, który informuje: „Komisja ocenia skuteczność i efektywność finansowania publicznego wspierającego środki w zakresie efektywności energetycznej na poziomie unijnym i krajowym oraz zdolność państw członkowskich do większego upowszechnienia prywatnych inwestycji w efektywność energetyczną, również z uwzględnieniem potrzeb w zakresie finansowania publicznego określonych w krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu. Komisja ocenia, czy mechanizm efektywności energetycznej na poziomie unijnym, mający na celu zapewnienie unijnych gwarancji, pomocy technicznej i powiązanych dotacji, aby umożliwić wdrażanie instrumentów finansowych oraz systemów finansowania i wsparcia na poziomie krajowym, mógłby w opłacalny sposób wspierać osiągnięcie unijnych celów w zakresie efektywności energetycznej i klimatu oraz, w stosownych przypadkach, proponuje ustanowienie takiego mechanizmu”.

Obecne działania organu wykonawczego UE są bezpośrednim spełnieniem obligacji zawartych w w/w artykule. Co więcej, inicjatywa wynika również bezpośrednio z oceny skutków przedstawionej wraz z projektem nowelizacji dyrektywy, w której wprost napisano, że: „efektywność energetyczna jest jednym z najbardziej niedoinwestowanych obszarów w Europie, oraz oszacowano, że kwota dodatkowych inwestycji potrzebnych do 2030 r., aby osiągnąć cele w zakresie efektywności energetycznej, wynosi 165 mld euro rocznie. Biorąc pod uwagę ambitniejsze cele uzgodnione w ramach dyrektywy (UE) 2023/1791, kwota ta musiałaby zostać skorygowana w górę. Samo finansowanie publiczne nie wystarczy, aby zaspokoić potrzeby inwestycyjne, a większość środków finansowych będzie musiała pochodzić ze źródeł prywatnych”.

Zobacz także: Alert europejski: osiągnięto porozumienie polityczne ws. certyfikacji usuwania CO2 w Unii Europejskiej

Ścieżka legislacyjna:

Wstępne konsultacje publiczne zostały uruchomione przez Komisję Europejską 29 stycznia br., a ich planowane zakończenie nastąpi 26 lutego. Termin przyjęcia nowych wytycznych planowany jest na I kwartał br. Zgodnie z zapisami obecnie obowiązującej dyrektywy, sprawozdania zawierającego ocenę należy się więc spodziewać już w marcu – ostateczny termin na przedstawienie wyniku prowadzonego przeglądu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie upływa 30 marca br.

Co ważne – w przypadku pozytywnej oceny Komisji Europejskiej dot. konieczności uruchomienia nowego mechanizmu, sprawozdaniu towarzyszyć będzie specjalny wniosek ustawodawczy.

Za przeprowadzenie konsultacji, analizę zgłoszonych uwag, a także przygotowanie ostatecznego sprawozdania odpowiada Dyrekcja Generalna ds. Energii (DG ENER), a w jej strukturach Departament ds. Sprawiedliwej Transformacji, Konsumentów, Bezpieczeństwa Energetycznego, Efektywności energetycznej oraz Innowacji (ENER.B) wraz z Wydziałem ds. Efektywności energetycznej – polityka i finansowanie (ENER.B.2).

Co z tego wynika?

Efektem działań Komisji Europejskiej w tym obszarze będzie sprawozdanie (raport), który zawierać będzie szczegółowy przegląd obecnie istniejącego finansowania UE wraz z oceną jego skuteczności, efektywności, a także zdolności w kontekście realizacji celów UE związanych nie tylko z obszarem efektywności energetycznej, ale również osiągnięciem celów związanych z redukcją emisji.

Wśród analizowanych mechanizmów finansowych na poziomie UE znajdą się różne warianty takie jak: „ukierunkowane na efektywność energetyczną i renowację budynków przeznaczenie środków z unijnego budżetu w ramach programów UE, podejście uwzględniające efektywność energetyczną w różnych strategiach, minimalne wskaźniki efektu dźwigni określające wyraźne kryteria kwalifikowalności – które można by rozważyć w kontekście kolejnych wieloletnich ram finansowych”.

Zobacz także: Alert europejski: Po CO2 kolej na inne zanieczyszczenia powietrza. Komisja rozpoczyna działania w kierunku nowelizacji dyrektywy NEC

Należy także szczególnie podkreślić, że zgodnie z zasadą dodatkowości, potencjalnie nowy mechanizm finansowy będzie miał charakter wyłącznie uzupełniający. Oznacza to więc, że nie zastąpi istniejących już publicznych źródeł finasowania stosowanych w państwach członkowskich UE.