Alert europejski: UE stawia na cyfryzację energii. Na horyzoncie nowy plan KE
Komisja Europejska przygotowuje nowy strategiczny plan działania, którego celem jest przyspieszenie transformacji cyfrowej i ekologicznej w sektorze energetycznym. Dokument – dot. technologii cyfrowych i sztucznej inteligencji – ma stworzyć jednolite ramy dla państw członkowskich, wspierać badania, rozwój i innowacje oraz zapobiec fragmentacji rynku, a jego publikacja planowana jest na pierwszy kwartał 2026 roku.
SUBSKRYBUJ NASZ NEWSLETTER LEGISLACYJNY
Uwolnić potencjał technologii cyfrowych
Już na początku obecnej kadencji Komisji Europejskiej, zarówno w wytycznych politycznych na lata 2024-2029, a także w listach misyjnych wysyłanych do wybranych komisarzy, Przewodnicząca Ursula von der Leyen, wezwała do działań związanych z obniżeniem cen energii, odejściem od paliw kopalnych oraz przyspieszeniem aktywności w obszarze transformacji – zarówno tej ekologicznej, jak i cyfrowej. W celu realizacji apelu szefowej KE, komisarz ds. energii i mieszkalnictwa, został więc zobligowany do przygotowania strategicznego planu działania na rzecz cyfryzacji i sztucznej inteligencji w sektorze energetycznym w celu wykorzystania potencjału technologii cyfrowych.
Prace nad nowym planem ruszyły na początku sierpnia, a jego założenia będą musiały być spójne z funkcjonującą już legislacją. W tym obszarze mowa m.in. o dyrektywie NIS 2, akcie dot. cyberodporności, a także akcie o AI. Co istotne, treść projektowanego dokumentu będzie również pełniła rolę fundamentu dla przyszłych inicjatyw takich jak: strategia w sprawie zastosowania sztucznej inteligencji, strategia na rzecz europejskiej unii danych oraz akt w sprawie rozwoju chmury i sztucznej inteligencji.
Ideą przyświecającą obecnym pracom Komisji Europejskiej była diagnoza problemów, z którymi mierzy się sektor. Wśród nich wymienione zostały kwestie takie jak: dostęp do wysokiej jakości danych, powolne upowszechnianie i fragmentacja, rosnące zapotrzebowanie na energię wynikające z wykorzystywania technologii cyfrowych, a także ryzyko związane z dużą skalą wykorzystania narzędzi AI.
Ścieżka legislacyjna
Na obecną chwilę Komisja Europejska równolegle prowadzi 2 etapy konsultacji – pierwszy służący zebraniu wstępnych opinii, a drugi w postaci specjalnego kwestionariusza. Oba etapy konsultacji zakończą się 5 listopada br. W toku konsultacji Komisja Europejska planuje również przeprowadzenie ukierunkowanych warsztatów z przedstawicielami sektorów energii i technologii cyfrowych. Przewidziane są również publiczne rozmowy w ramach dużych wydarzeń energetycznych i cyfrowych takich jak: EUSEW, Hannover Messe, Forum Kopenhaskie.
Za przeprowadzenie procesu konsultacyjnego oraz analizę zgłoszonych stanowisk odpowiada Dyrekcja Generalna ds. Energii i Mieszkalnictwa (DG ENER) wraz z Departamentem ds. Sprawiedliwej Transformacji, Konsumentów, Efektywności energetycznej oraz Innowacji (ENER.B) oraz Wydziałem ds. Badań Naukowych, Innowacji, Cyfryzacji i Konkurencyjności (ENER.B.4). Efektem prac Komisji Europejskiej ma być dokument o charakterze nie legislacyjnym tj. komunikat, który docelowo ma zostać zaprezentowany w I kwartale 2026 r.
Co z tego wynika?
Działania podejmowane przez UE są – w opinii Komisji Europejskiej – niezbędne, aby aktywizować państwa członkowskie oraz różne podmioty, a w tym przedsiębiorstwa energetyczne, start-upy, dostawców infrastruktury obliczeniowej, uczelnie, instytuty badawcze i inwestorów, po to, by współpracowały, wymieniały doświadczenia i wspólnie wykorzystywały dostępne zasoby.
Nowy komunikat docelowo wniesie dodatkową wartość dodaną poprzez stworzenie jednolitych europejskich ram, które mają zapobiec powstawaniu niespójnych i konkurencyjnych rozwiązań krajowych, obniżających konkurencyjność UE. Warto jednak podkreślić, że w 2022 r. powstał już bardzo podobny dokument pn. plan transformacji cyfrowej systemu energetycznego. Obecna inicjatywa będzie więc rozwinięciem funkcjonującej już strategii poprzez:
• Przyspieszenie wdrażania rozwiązań cyfrowych i rozwiązań AI w systemie energetycznym.
• Wsparcie prac badawczych i rozwoju innowacji oraz zapewnienie koordynacji przygotowania systemu energetycznego przyszłości.
• Zrównoważoną integrację zapotrzebowania unijnych centrów danych na energię elektryczną.
Efektem wdrożenia nowego planu w życie ma być m.in.: optymalizacja planowania sieci, zwiększenie integracji OZE, wzmocnienie pozycji prosumentów, zwiększenie elastyczności systemu energetycznego poprzez DSR i promowanie nowych modeli biznesowych (partnerskiego handlu – P2P).
