Alert europejski: „Konkurencyjność, głupcze!”, czyli nowa unijna strategia jednolitego rynku

3 stycznia br. Komisja Europejska uruchomiła konsultacje publiczne służące przygotowaniu jednego z kluczowych dokumentów strategicznych w obecnej kadencji. Mowa o Strategii Jednolitego Rynku 2025, która docelowo ma zostać opublikowana już za kilka miesięcy, a w swojej treści ma przedstawiać sposób na poprawę wydajności i konkurencyjności całej Europy.

SUBSKRYBUJ NASZ NEWSLETTER LEGISLACYJNY

Jednolity rynek receptą na konkurencyjność

Kluczowym dokumentem, będącym pewnego rodzaju diagnozą dla nowej kadencji Komisji Europejskiej, był raport Mario Draghiego, który jasno wskazywał obszary, w których Unia Europejska traci swoją konkurencyjność. Receptą na poprawę w tym obszarze jest stworzenie „prawdziwie zintegrowanego jednolitego rynku”. To właśnie na ww. raporcie częściowo oparto więc nowy program prac dla organu wykonawczego UE, w którym podkreślono, że: „Europa musi działać znacznie szybciej i dalej zapewniać konkurencyjność, dobrobyt i sprawiedliwość”.

Wskazany wyżej dokument dość znaczną część poświęcał kwestii związanej z jednolitym rynkiem: „Jednolity rynek Europy ma kluczowe znaczenie dla naszej konkurencyjności. Dzięki niemu możliwy jest swobodny przepływ towarów, usług, pieniędzy i osób. […] Jego potencjał jest jednak znacznie większy. Potrzebujemy nowego impulsu, by ukończyć tworzenie jednolitego rynku w takich sektorach, jak usługi, energetyka, obronność, finanse, łączność elektroniczna i gospodarka cyfrowa. Pozwoli to naszym przedsiębiorstwom – zwłaszcza małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP) – zwiększyć skalę działalności i w jak największym stopniu wykorzystywać możliwości rynku”.

Stare problemy, nowe rozwiązania

Problemy związane z funkcjonowaniem jednolitego rynku zostały już dostrzeżone w II kwartale 2024 r. To właśnie w kwietniu ubiegłego roku Rada Europejska wezwała organ wykonawczy UE do opracowania horyzontalnej strategii jednolitego rynku do czerwca 2025 r. Ideą przyświecającą temu działaniu było: „zmniejszenie fragmentacji i ukończenie tworzenia jednolitego rynku, w tym planu działania zawierającego jasne harmonogramy i etapy pośrednie pilnych i konkretnych działań”. Cel ten wynika z precyzyjnie postawionej diagnozy, która jasno wskazuje, że: „sektor usług ma kluczowe znaczenie dla konkurencyjności gospodarki, a zwłaszcza dla europejskiego przemysłu (odpowiadając za ok. 40 % jego wartości dodanej). Jednak pomimo pewnej poprawy ok. 60 % rodzajów barier, jakie napotykali usługodawcy 20 lat temu, nie zostało do dzisiaj usuniętych”.

To właśnie powyższe zadanie jest obecnie realizowane przez Komisję Europejską, a konkretnie przez komisarza Stéphane Séjourné, który w ramach obecnie trwających konsultacji powinien zebrać – a następnie przeanalizować – informacje dot.:

•    barier w swobodnym przepływie towarów i usług na jednolitym rynku oraz możliwych sposobów ich usunięcia,
•    wyzwań regulacyjnych i administracyjnych na jednolitym rynku oraz potencjalnych działań politycznych mających na celu sprostanie tym wyzwaniom,
•    horyzontalnego zarządzania jednolitym rynkiem i egzekwowania jego przepisów oraz ewentualnych inicjatyw mających na celu ich poprawę.

Przebieg procesu legislacyjnego

Obecne konsultacje publiczne uruchomione zostały 3 stycznia br., a zakończą się wraz z końcem bieżącego miesiąca. Ze względu na fakt, że inicjatywa dotyczy dokumentu o charakterze strategicznym konsultacje z wykorzystaniem kwestionariusza nie są przewidziane. Jednakże, Komisja Europejska planuje organizację specjalnych spotkań i wydarzeń z udziałem zainteresowanych stron i przedstawicieli państw członkowskich na szczeblu UE.

Za całość prac, które docelowo mają się zakończyć już za kilka miesięcy (tu istnieje pewnego rodzaju rozbieżność, ponieważ w dokumentach towarzyszących konsultacjom wskazane są 2 sprzeczne ze sobą terminy tj. marzec oraz czerwiec br.) odpowiedzialna jest m.in. Dyrekcja Generalna ds. Rynku Wewnętrznego, Przemysłu, Przedsiębiorczości i MŚP (DG GROW) wraz z Departamentem ds. Strategii i Analizy Ekonomicznej (GROW.A) oraz Wydziałem ds. Jednolitego Rynku i Polityki Przemysłowej (GROW.A.4).

Co z tego wynika?

Jak informuje Komisja Europejska: „Celem strategii jednolitego rynku jest nadanie nowego impulsu do tworzenia zmodernizowanego jednolitego rynku towarów i usług, z uwzględnieniem potrzeb przedsiębiorstw, pracowników i obywateli”.

Docelowo strategia ma przedstawiać konkretny plan działania wraz precyzyjnym wykazem inicjatyw, które w najbliższych latach będą miały wpływ zarówno na kształt, jak i funkcjonowanie jednolitego rynku. Dokument jednak ma się koncentrować na: „usuwaniu istniejących oraz zapobieganiu pojawianiu się nowych barier regulacyjnych i administracyjnych. Ich usunięcie może wymagać zaproponowania (rewizji) prawodawstwa UE, uproszczenia zasad i procedur, wsparcia bardziej jednolitego i skuteczniejszego wdrażania przepisów oraz lepszego egzekwowania obowiązujących wymogów”.

W dokumencie przewodnim znalazł się również fragment, który pokazuje kilka nowych inicjatyw, które planuje zrealizować organ wykonawczy UE: „Strategia stanowić będzie uzupełnienie sektorowych inicjatyw politycznych, takich jak unia energetyczna, unia oszczędności i inwestycji, unia umiejętności, plan działania na rzecz przystępnego cenowo mieszkalnictwa oraz działania na rzecz rozwoju jednolitego rynku usług transportowych i telekomunikacyjnych”.

Uwagę na nowej strategii powinni więc skupić przedsiębiorcy zarówno z przemysłu ciężkiego i sektora usług, ale także deweloperzy, operatorzy telekomunikacyjni oraz firmy transportowe, czyli podmioty, których w Polsce nie brakuje.