Alert europejski: Unijny kompas konkurencyjności. Omawiamy NIEOFICJALNY DOKUMENT
29 stycznia br. Komisja Europejska zamierza zaprezentować jedną z pierwszych strategicznych inicjatyw nowej kadencji tj. Unijny kompas konkurencyjności. Jednakże, organ wykonawczy UE nie należy do szczególnie „szczelnych” w kontekście tego rodzaju dokumentów. Nieoficjalną treść Kompasu omawiamy na łamach portalu „W Zielonej Strefie”.
SUBSKRYBUJ NASZ NEWSLETTER LEGISLACJI EUROOEJSKIEJ
Polityka przemysłowa, inwestycje i reformy
Jak wskazuje Komisja Europejska w dokumencie, do którego udało nam się dotrzeć: „Kompas proponuje nowe podejście do konkurencyjności, które łączy politykę przemysłową, inwestycje i reformy, zjednoczone wokół wspólnej wizji. Każdy element wzmacnia pozostałe. Reformy mające na celu pogłębienie jednolitego rynku są niezbędne, aby polityka przemysłowa i inwestycje przyniosły pełny efekt, zwiększając wielkość rynku, ułatwiając przedsiębiorstwom zwiększanie skali działalności i utrzymując zdrową presję konkurencyjną z korzyścią dla przedsiębiorstw i pracowników. U podstaw tego podejścia leżą zakrojone na szeroką skalę działania upraszczające oraz nowe ramy zarządzania służące koordynacji działań na szczeblu UE i państw członkowskich”.
Co więcej, Komisja zwraca również uwagę, że: „Odpowiedzialność za konkurencyjność nie spoczywa wyłącznie na organach administracyjnych UE. Instytucje UE, rządy krajowe, a także władze regionalne muszą podjąć wyzwanie, współpracując w ramach wspólnego przedsięwzięcia i przenosząc zaangażowanie i współpracę na nowy poziom. Narzędzie Koordynacji Konkurencyjności będzie kluczowym narzędziem realizacji priorytetów strategicznych. Realizując ten program, Komisja będzie angażować się w ścisłe i regularne konsultacje z zainteresowanymi stronami, aby zidentyfikować priorytetowe obszary budzące obawy i znaleźć rozwiązania w celu złagodzenia warunków prowadzenia działalności gospodarczej. Dialog społeczny będzie dla Komisji podstawą do realizacji inicjatyw Kompasu”.
Bez wspólnych działań „podział i upadek gospodarczy”
Organ wykonawczy UE jest świadomy, że konkurencyjność to fundament dalszego rozwoju i stabilności UE. Z tego względu podkreśla, że: „Gwiazdą przewodnią kolejnych lat musi być odnowienie konkurencyjności Europy. Europa posiada wszystkie atuty niezbędne do zachowania konkurencyjności w globalnej gospodarce jutra. Musi wykorzystać swoje mocne strony i szybko wejść na własną ścieżkę wzrostu produktywności opartego na innowacjach w kierunku przyszłości neutralnej pod względem emisji dwutlenku węgla. Kompas Konkurencyjności wskazuje na UE, w której innowatorzy mogą szybko wprowadzać produkty na rynek, a firmy mogą łatwo uzyskać dostęp do finansowania dzięki zintegrowanemu i wydajnemu rynkowi kapitału prywatnego w całej UE. Gdzie firma rozpoczynająca działalność może zlokalizować i rozszerzyć swoją działalność - czy to w zakresie towarów, czy usług - w dowolnej części jednolitego rynku. Gdzie uczciwa część czołowych światowych graczy w sektorach zaawansowanych technologii jest europejska, a sektory produkcyjne i rolnicy odnoszą sukcesy w przechodzeniu na niskoemisyjną i zrównoważoną produkcję. Gdzie pracownicy mogą rozwijać się na wysokiej jakości stanowiskach pracy i polegać na trwałej ochronie socjalnej i siatkach bezpieczeństwa. Gdzie wszyscy klienci mają dostęp do przystępnej cenowo, czystej energii i materiałów zawsze i wszędzie, gdzie ich potrzebują, dzięki jednemu z największych na świecie rynków kontynentalnych i infrastrukturze sieciowej. Gdzie UE i państwa członkowskie wykorzystują swoją zbiorową siłę do wspólnego działania i ograniczania nadmiernych zależności”.
W tym kontekście niezwykle ważny jest również fragment, który wprost informuje, że: „Zwiększenie konkurencyjności nie jest szybkim rozwiązaniem. Niektóre z działań Kompasu zostaną przedstawione szybko i mogą szybko przynieść wymierne efekty. Jednak wiele z nich przyniesie efekty w perspektywie średnioterminowej i będzie wymagało stabilnego kursu. Kompas będzie stanowił ramy dla prac Komisji w całym obecnym mandacie. Postępy w zakresie Kompasu Konkurencyjności będą corocznie monitorowane i przedstawiane w rocznym sprawozdaniu na temat jednolitego rynku i konkurencyjności. Szansa jest niewielka. UE musi podjąć decyzję o wspólnym działaniu na rzecz zrównoważonego dobrobytu w przyszłości lub zaakceptować podział i upadek gospodarczy”.
Co zawiera propozycja Komisji Europejskiej
Kompas rozpoczyna się od dwóch podstawowych wymogów dotyczących polityk lepiej ukierunkowanych na wspieranie konkurencyjności:
1) uproszczenia i przyspieszenia otoczenia regulacyjnego, przy zmniejszeniu obciążeń i nadmiernej złożoności oraz faworyzacji szybkości i elastyczności.
2) lepszej koordynacji polityki na szczeblu unijnym i krajowym, zamiast realizacji celów w sposób oddzielny.
Aby więc zapewnić, że UE jest „prostsza, szybsza i zwinniejsza” organ wykonawczy UE planuje m.in.:
• w oparciu o regulacje dot. OZE i akt o zerowym zużyciu energii netto w przemyśle (NZIA), przedstawić akt o akceleratorze dekarbonizacji, który rozszerzy przyspieszone wydawanie pozwoleń na więcej (energochłonnych) sektorów w okresie przejściowym.
• uprosić i przyspieszyć działania w obszarze projektów IPCEI oraz dostępu do finansowania.
• zaproponować tzw. omnibus będący pakietem uproszczeń w dziedzinie sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego finansowania i taksonomii.
• zaproponować nową definicję małych spółek o średniej kapitalizacji. Dzięki stworzeniu takiej nowej kategorii spółek, większych niż MŚP, ale mniejszych niż duże spółki.
Czego możemy się spodziewać?
W unijnym Kompanie Konkurencyjności zaprezentowane zostały konkretne działania, a także harmonogram ich publikacji (ze względu na fakt, że dokument wciąż jest nieoficjalny mogą pojawić się w tym obszarze zmiany). Poniżej przedstawiamy angielskie wersje planowanych przez Komisję inicjatyw w obszarze energetyki i klimatu:
• Clean Industrial Deal and an Affordable Energy Action Plan [Q1 2025]
• New State Aid Framework [Q2 2025]
• Steel and metal action plan [2025]
• Chemicals industry package [Q4 2025]
• Strategic dialogue on the future of the European automotive industry [Q1 2025]
• Sustainable Transport Investment Pact [Q3 2025]
• European Port Strategy [2026]
• Carbon Border Adjustment Mechanism Review [2025]
• Circular Economy Act [Q4 2026]
• Preparedness Union Strategy [Q1 2025]
• Clean Trade and Investment Partnerships
• Joint purchasing platform for Critical Raw Minerals [Q2-3 2025]
• Revision of public procurement [2026]
• Water Resilience Strategy [Q2 2025]
• European Climate Adaptation Plan [2026]