Alert europejski: Komisja Europejska buduje nowy rynek dla CO2

Komisja Europejska przygotowuje obecnie ramy dla wewnętrznego rynku i zintegrowanej infrastruktury dla wychwytywania, transportu i składowania dwutlenku węgla. Projekt regulacji, planowany na 2026 rok, ma przyspieszyć dekarbonizację przemysłu i zapewnić Europie przewagę w globalnym wyścigu o neutralność klimatyczną.

SUBSKRYBUJ NEWSLETTER LEGISLACYJNY

Nowa architektura dla CO2

Unia Europejska stoi obecnie przed wyzwaniem stworzenia infrastruktury, która umożliwi nie tylko wychwytywanie, ale też bezpieczny i efektywny transport oraz składowanie CO2. Obecnie sieć rurociągów i miejsc składowania ma charakter wyłącznie krajowy i - co istotne - punktowy. Tego rodzaju brak interoperacyjności, bariery prawne i ryzyko inwestycyjne spowalniają rozwój projektów CCUS, a tym samym utrudniają proces osiągnięcia neutralności klimatycznej.

Z tego względu Komisja Europejska uruchomiła prace nad nowym rozporządzeniem, który z założenia ma ujednolicić zasady funkcjonowania rynku CO2 na terenie całej Wspólnoty. Zgodnie z planem Komisji Europejskiej do 2030 roku UE powinna osiągnąć zdolność do trwałego zatłaczania 50 mln ton CO2 rocznie, a do 2050 roku nawet 450 mln ton. Całość prac organu wykonawczego UE ma być ściśle związana z planowaną rewizją systemu EU ETS oraz przeglądem aktu o neutralnym emisyjnie przemyśle.

Wspólna odpowiedzialność i wspólne przepisy

Jak podaje organ wykonawczy UE: „Przeszkody utrudniające transgraniczny transport CO2 i dostęp do rynku uniemożliwiają obecnie rozwój w pełni zintegrowanego unijnego rynku CO2. Przeszkody te mogą być skutkiem m.in. niewystarczającej operacyjności transgranicznej, barier regulacyjnych lub niepewności prawa. Brakuje również jasności co do tego, jakie przepisy należy stosować do infrastruktury umożliwiającej przepływ CO2 do wzajemnie połączonych państw spoza UE lub przez te państwa, w przypadku, gdy możliwości składowania dla podmiotów emitujących z UE istnieją poza Unią. Infrastruktura rurociągowa do transportu CO2 z dużym prawdopodobieństwem będzie miała cechy monopolu naturalnego. Ponadto bariery wejścia na rynek zdolności magazynowania i objętości iniekcji CO2 są znaczące. Te bariery dla konkurencji utrudniają powstanie konkurencyjnego łańcucha wartości”.

Planowana regulacja będzie więc miała na celu ujednolicenie zasad dostępu do infrastruktury CO2, wyznaczanie standardów interoperacyjności transgranicznej, ustalenie ram dla mechanizmów finansowania oraz wykorzystania instalacji, a także określenie nadzoru regulacyjnego nad nowo powstającym rynkiem.

Ścieżka legislacyjna

Wstępne konsultacje publiczne służące zebraniu ogólnych uwag zostały zakończyły się 11 września br. Obecnie - od 6 października br. - uruchomiony jest ukierunkowany kwestionariusz konsultacyjny. Na ankiety Komisja Europejska czeka do 9 stycznia 2026 r.

Za przeprowadzenie procesu konsultacyjnego oraz analizę zgłoszonych stanowisk odpowiada Dyrekcja Generalna ds. Energii i Mieszkalnictwa (DG ENER) wraz z Departamentem ds. Zielonej Transformacji oraz Integracji Systemów Energetycznych (ENER.C) oraz Wydziałem ds. Dekarbonizacji (ENER.C.2). Nowy dokument ma zostać zaprezentowany w III kwartale 2026 r.

Co z tego wynika?

Obecne działanie Komisji Europejskiej to logiczne następstwo długoterminowych ambicji klimatycznych. Nową inicjatywę można więc określić mianem dużym i potrzebnym krokiem w stronę budowy realnej gospodarki obiegu zamkniętego dla emisji CO2.

CCUS w ramach procesu transformacji powoli staje się niezbędnym narzędziem dla branż, które nie mogą całkowicie zredukować swoich emisji. Mowa o cementowniach, hutach czy przedsiębiorstwach przemysłu chemicznego. Należy jednak pamiętać, że sukces tego projektu zależy od tempa budowy infrastruktury, współpracy między państwami członkowskimi i jasnych reguł inwestycyjnych.