Alert europejski: Komisja Europejska podsumowuje swoją kadencję w zakresie regulacji klimatycznych
W połowie maja br. Komisja Europejska opublikowała sprawozdanie z funkcjonowania kluczowych elementów legislacji związanych z obszarem klimatu. Wśród nich znalazły się m.in. Europejskie Prawo o Klimacie, rozporządzenie ws. wspólnego wysiłku redukcyjnego (ESR) oraz dyrektywa ETS. To wstęp do dalszych działań w obszarze klimatu.
Końcówka prac obecnej kadencji Komisji Europejskiej:
Nieubłagania zbliża się koniec 5-letniej kadencji obecnej Komisji Europejskiej, a wraz z nim nadchodzi nowe… To nowe w przypadku obszaru energetyki i klimatu oznacza wyznaczenie bardziej ambitnych celów, choć tym razem z perspektywie 2040 r. Pierwszym sygnałem w tym zakresie był komunikat Komisji Europejskiej z 6 lutego, który wyznaczył niewiążący cel redukcji emisji gazów cieplarnianych na poziomie 90% do 2040 r. O nowym celu klimatycznym pisaliśmy TUTAJ.
15 maja obecna Komisja Europejska spełniła jeden ze swoich ostatnich obowiązków sprawozdawczych publikując raport dotyczący funkcjonowania Europejskiego Prawa Klimatycznego, rozporządzenia ws. wspólnych wysiłków redukcyjnych (ESR) oraz dyrektywy ETS. W każdym z w/w elementów legislacji UE znalazły się bowiem zapisy obligujące organ wykonawczy UE do przedłożenia odpowiedniego dokumentu analizującego funkcjonowanie tych przepisów w kontekście wdrażania w życie postanowień Porozumienia Paryskiego.
Źródło: https://pixabay.com/pl/photos/bruksela-europa-flaga-transparent-4056171/
3 lata po przyjęciu Europejskiego Prawa Klimatycznego:
Rozporządzenie znane pn. Europejskiego Prawa Klimatycznego ustanawia prawnie wiążący cel osiągnięcia zerowej emisji gazów cieplarnianych netto najpóźniej do 2050 roku oraz cel pośredni, jakim jest redukcja emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55% do 2030 roku w porównaniu z poziomami z 1990 roku. To właśnie na bazie tego rozporządzenia Komisja Europejska przygotowała cały nowy pakiet legislacyjny pn. „Fit for 55”. Europejskie Prawo Klimatyczne weszło w życie w 2021 r. i obejmuje swoim „zasięgiem” 30 najbliższych lat.
Pierwsze co rzuca się w oczy analizując część raportu poświęconą rozporządzeniu to fragmenty:
• „[…] Mimo że emisje gazów cieplarnianych w UE nadal spadają i pojawiają się zachęcające oznaki działań na miejscu, ocena Komisji wskazuje na konieczność znacznego zwiększenia wysiłków wdrożeniowych i przyspieszenia redukcji emisji, aby pozostać na właściwej drodze do osiągnięcia celu na 2030 rok i neutralności klimatycznej do 2050 roku. Działania są najbardziej potrzebne w obszarach, które nadal wymagają znacznych redukcji emisji (np. budynki, transport), gdzie postęp jest powolny (np. rolnictwo), lub gdzie w ostatnich latach nastąpiła tendencja pogarszająca się, jak ma to miejsce w przypadku pochłaniania dwutlenku węgla (np. użytkowanie gruntów, zmiana użytkowania gruntów i leśnictwo). Państwa członkowskie muszą również przyspieszyć działania mające na celu zakończenie subsydiowania paliw kopalnych, co potwierdzono również w analizie Komisji dotyczącej projektów zaktualizowanych krajowych planów energetycznych i klimatycznych”.
• „Komunikat [przyp. red. - o celu na 2040 r.] rozpoczyna debatę polityczną i informuje o przygotowaniu ram na okres po roku 2030. Jest to początek dialogu i szeroko zakrojonych działań informacyjnych na temat właściwej ścieżki do 2040 r. i neutralności klimatycznej do 2050 r. Będzie to stanowiło źródło informacji dla następnej Komisji w celu przedstawienia wniosku legislacyjnego dotyczącego włączenia celu na 2040 r. do europejskiego prawa klimatycznego i opracowania odpowiednich ram na okres po 2030 r.”.
Wspólne wysiłki będą wymagały… większych wysiłków:
Rozporządzenie ESR ustanawia dla każdego państwa członkowskiego krajowy cel redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 roku, w porównaniu do poziomów z 2005 roku, w następujących sektorach: transport krajowy (z wyłączeniem lotnictwa), budownictwo, rolnictwo, mały przemysł i gospodarka odpadami. Funkcjonująca od 2018 roku regulacja została zrewidowana w 2023 roku, w ramach pakietu „Fit for 55”.
Niezwykle ważnym elementem wspomnianym w sprawozdaniu Komisji był inny dokument tj. raport z postępów w działaniach na rzecz klimatu, który jasno wskazuje, że: „przewidywane redukcje emisji gazów cieplarnianych w ramach rozporządzanie osiągną 32% do 2030 roku, w porównaniu do poziomów z 2005 roku, pozostawiając znaczną lukę do celu wynoszącego 40%”. Kluczowym fragmentem jest zaś końcówka części dot. ESR, która informuje: „Po ustaleniu celu klimatycznego na 2040 rok zostanie przeanalizowana konieczność wprowadzenia konkretnych dodatkowych polityk i środków Unii w celu osiągnięcia wymaganych redukcji emisji gazów cieplarnianych przez Unię i jej państwa członkowskie w kierunku tego celu, w tym w odniesieniu do krajowych celów”.
To nie koniec zmian w ETS:
Dyrektywa ETS ustanawia system handlu emisjami, który dziś jest fundamentem UE w walce ze zmianami klimatycznymi i przyczynia się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w sektorach energetycznym, przemysłowym i lotniczym. Treść dyrektywy została znowelizowana w 2023 r. w ramach pakietu „Fit for 55”, a jej obecny kształt rozszerza mechanizm cenowy CO2 na nowe sektory gospodarki, w szczególności o sektor transportu drogowego, morskiego oraz budynków.
Komisja w swoim sprawozdaniu podkreśla: „Jak wynika z Komunikatu dotyczącego celu klimatycznego EU na 2040 rok, zwiększona ambicja, która została ustanowiona w ramach EU ETS zgodnie z zaktualizowanym celem na 2030 rok, zostanie osiągnięta tylko wtedy, gdy ramy prawne zostaną dokładnie wdrożone, unikając dalszych zmian, które mogłyby generować niestabilność dla inwestycji. W tym Komunikacie przedstawiono osiem elementów konstrukcyjnych umożliwiających osiągnięcie celu na 2040 rok. UE ETS jest kluczowym narzędziem polityki w pięciu z tych elementów konstrukcyjnych. Część tych elementów konstrukcyjnych jest ściśle powiązana z elementami dyrektywy UE ETS, które będą przedmiotem przeglądu do lipca 2026 roku”.
Źródło: https://pixabay.com/pl/photos/elektrownia-6698838/
Nowe ambicje na 2040 r., a w wraz z nimi… Nowa legislacja:
Opublikowane 15 maja sprawozdanie stanowi swoiste preludium dla prac kolejnej Komisji Europejskiej. I choć, do nowej agendy politycznej oraz planu prac wciąż jeszcze daleko, to już dziś możemy być pewni, że przedmiotem intensywnych dyskusji będą 3 kluczowe regulacje energetyczno-klimatyczne. O pozostałych możemy na ten moment wyłącznie spekulować… Ich „być albo nie być” uzależnione jest tylko od jednego czynnika, którym jest poziom ambicji w zakresie wpisania wiążącego (!) celu redukcji emisji na 2040 r. w europejskie prawo klimatyczne.
57 firm odpowiada za 80% emisji gazów cieplarnianych. Kto kontroluje przyszłość klimatu?
