Alert europejski: „Taki mamy klimat”, czyli podsumowanie unijnych działań na rzecz klimatu

31 października Komisja Europejska opublikowała sprawozdanie z działań na rzecz klimatu.  Dokument pokazuje efekty realizacji ambitnej polityki energetyczno-klimatycznej i - jak co roku – towarzyszy sprawozdaniu na temat stanu Unii Energetycznej.

Subskrybuj nasz newsletter legislacyjny

Sprawozdanie z działań na rzecz klimatu 2024

Sprawozdanie z działań na rzecz klimatu jest dokumentem cyklicznie publikowanym przez Komisję Europejską, który ma za zadanie pełnić funkcję swoistego drogowskazu polityczno-strategicznego, wskazując obszary, który wymagają „zwiększonych wysiłków”.

Tegoroczny dokument pokazuje– w porównaniu do sprawozdania za 2023 r. – dość znaczące osiągnięcia, które prezentujemy poniżej.

Spadek emisji w ujęciu ogólnym

UE osiągnęła 8% redukcję netto emisji gazów cieplarnianych w 2023 r. w porównaniu z rokiem poprzednim. Oznacza to największy roczny spadek od dziesięcioleci, z wyjątkiem roku 2020, kiedy to emisje spadły z powodu ograniczeń wprowadzonych podczas pandemii COVID-19. Emisje są obecnie o 37% niższe niż w 1990 roku. W tym samym okresie PKB UE wzrósł o 68%.

System handlu uprawnieniami do emisji (ETS)

Emisje z instalacji objętych unijnym systemem handlu uprawnieniami do emisji są obecnie o około 47,6% niższe od poziomów z 2005 r. i są na dobrej drodze do osiągnięcia celu na 2030 r. wynoszącego -62%. W 2023 r. emisje z instalacji energetycznych i przemysłowych odnotowały rekordowy spadek o 16,5%, podczas gdy system ETS wygenerował przychody w wysokości 43,6 mld euro na inwestycje w działania na rzecz klimatu.

Gwałtowny wzrost energii odnawialnej

Sektor energetyczny znacząco przyczynił się do redukcji emisji. Emisje z produkcji energii elektrycznej i ogrzewania spadły o 24% w porównaniu do 2022 r., napędzane wzrostem energii wiatrowej i słonecznej oraz odejściem od węgla.

Transport, budynki, rolnictwo, drobny przemysł i odpady

Emisje z sektorów dzielenia się wysiłkiem nadal spadały w 2023 roku, o 2% w porównaniu do 2022 roku. Redukcje te były napędzane przez sektor budynków, który w 2023 r. zmniejszył się o około 5,5% w porównaniu z 2022 r., a następnie przez emisje z rolnictwa, które w 2023 r. spadły o 2%. Emisje z sektora transportu, które stanowią ponad jedną trzecią całkowitych emisji związanych z podziałem wysiłku, zmniejszyły się o mniej niż 1% w tym samym okresie.

Pochłaniacze CO2

Dane sugerują, że pochłanianie dwutlenku węgla z sektora użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (LULUCF) wzrosło w 2023 r., przełamując tendencję spadkową od 2014 r. Pochłanianie dwutlenku węgla w 2023 r. było na tym samym poziomie co w 2018 r. Mimo to UE stoi obecnie w obliczu luki wynoszącej około 45-60 mln ton ekwiwalentu CO₂, aby osiągnąć swój cel na 2030 r., jakim jest zwiększenie pochłaniania netto z gruntów w UE o dodatkowe -42 mln ton ekwiwalentu CO₂ do 2030 r., w porównaniu ze średnią roczną pochłaniania netto w okresie odniesienia 2016-2018.

Finansowanie działań związanych z klimatem

UE przeznaczyła 658 mld euro na zielone inwestycje w latach 2021-27, co stanowi ponad 34% całkowitych zobowiązań budżetowych. Na arenie międzynarodowej UE, w tym jej państwa członkowskie i Europejski Bank Inwestycyjny, pozostaje największym płatnikiem publicznego finansowania klimatycznego dla krajów rozwijających się na całym świecie.

Międzynarodowe przywództwo

Podczas COP28 UE odegrała wiodącą rolę w dążeniu do ambitnych działań globalnych, w tym stopniowego wycofywania paliw kopalnych i rozwoju energii odnawialnej. UE będzie nadal współpracować z partnerami na całym świecie w celu wzmocnienia globalnych działań

Nasz komentarz

Wyniki tegorocznego sprawozdania z działań na rzecz klimatu to jasny prognostyk dla obecnie tworzącej się Komisji Europejskiej. Wniosek jest prosty – „polityka energetyczno-klimatyczna” działa i przynosi obiecujące efekty pomimo kryzysów takich jak pandemia COVID-19 i wybuch wojny na Ukrainie. W najbliższych 2-óch latach należy więc spodziewać się nie tylko zaostrzenia samej polityki klimatycznej, o czym zarówno w kuluarach, jak i publicznie informowała nowa Przewodnicząca Komisji Europejskiej, ale również kolejnych efektów w postaci m.in. spadku emisji CO2 (ze względu na system ETS2).