Alert europejski: Pakiet energetyczny dla obywateli – wzmocnienie pozycji konsumentów w procesie transformacji
Komisja Europejska przymierza się do prezentacji nowej inicjatywy – „Pakietu energetyczny dla obywateli”, którego celem jest zwiększenie ochrony konsumentów i ich aktywnego udziału w transformacji energetycznej. W centrum uwagi znajdują się przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu, sprawiedliwe wsparcie regionów oraz budowanie zaufania do rynku energii.
Transformacja energetyczna nie może pomijać nikogo – to główna zasada, która przyświeca unijnemu „Pakietowi energetycznemu dla obywateli”. Komisja Europejska chce zadbać, by proces przechodzenia na czyste źródła energii był nie tylko ekologiczny, ale i społecznie sprawiedliwy. Inicjatywa jest odpowiedzią na rosnące rachunki za energię, ubóstwo energetyczne oraz wykluczenie mniej zamożnych obywateli z zielonej rewolucji.
Czytaj także: Ekspertka SGH ostrzega: atom zagrożony pozwami dostawców technologii
Jak wskazuje organ wykonawczy UE: „Ubóstwo energetyczne znacząco wzrosło podczas kryzysu energetycznego. W 2023 r. 47 milionów Europejczyków zadeklarowało, że nie stać ich na ogrzewanie domu. Kobiety oraz pewne grupy społeczne – w tym osoby starsze, osoby z niepełnosprawnościami i gospodarstwa domowe osób samotnie wychowujących dzieci – częściej doświadczają ubóstwa energetycznego. Skutki zielonej transformacji w szczególny sposób odczuwają regiony o dużym uzależnieniu gospodarczym od tradycyjnych źródeł energii. Obecnie regiony te często nie dysponują wystarczającą zdolnością do zarządzania ryzykiem społeczno-gospodarczym związanym z odchodzeniem od paliw kopalnych i przechodzeniem do gospodarki niskoemisyjnej. Dotyczy to w szczególności regionów opartych na wydobyciu węgla, torfu i łupków, w których stopniowo zanikają tradycyjne gałęzie przemysłu, a także regionów wyspiarskich”.
Energia dla ludzi, nie tylko dla przemysłu
Jednym z kluczowych celów nowego pakietu jest wzmocnienie pozycji obywateli i lokalnych społeczności na rynku energii. UE chce, by konsumenci mieli realny wpływ na swoje zużycie i wydatki. Promowane będą inteligentne liczniki, dynamiczne umowy i społeczności energetyczne – lokalne inicjatywy umożliwiające produkcję i dzielenie się energią, które mogą przynieść nawet 1000 euro rocznych oszczędności.
Pakiet energetyczny będzie więc zawierał nie tylko nowe regulacje, ale przede wszystkim będzie swoistą kampanią edukacyjną. Komisja planuje wspierać państwa członkowskie w transpozycji przepisów, zwiększać świadomość konsumencką i promować zaufanie do rynku.
Ścieżka legislacyjna
Komisja Europejska uruchomiła równocześnie wstępne konsultacje publiczne, jak i dedykowany kwestionariusz konsultacyjny. Stanowiska w ramach obu etapów zbierania uwag i stanowisk można przekazywać do dnia 11 września br. Całość prac Komisji – w formie komunikatu strategicznego – ma zostać zaprezentowana już w IV kwartale br.
Za przeprowadzenie procesu konsultacyjnego oraz analizę zgłoszonych uwag odpowiada Dyrekcja Generalna ds. Energii (DG ENER) wraz z Departamentem ds. Sprawiedliwej Transformacji, Konsumentów, Efektywności oraz Innowacji (ENER.B) oraz Wydziałem ds. Konsumentów, Lokalnych Społeczności oraz Sprawiedliwej Transformacji (ENER.B.1).
Co z tego wynika?
„Celem pakietu energetycznego dla obywateli jest zapewnienie, aby transformacja energetyczna oraz rynek energii przynosiły korzyści wszystkim Europejczykom. Pakiet zapewnia spójne podejście i zestaw działań wspierających sprawiedliwą transformację, a także ułatwia wszystkim konsumentom udział w rynku energii w sposób przystępny cenowo i prosty – poprzez ułatwianie sprawnej transpozycji przepisów UE, podnoszenie świadomości konsumentów i budowanie zaufania”.
Aby zapewnić realizację powyższego Komisja Europejska określiła szereg filarów, którymi będzie się kierowała w swoich działaniach. Mowa o:
1) Zapewnieniu sprawiedliwej transformacji, w tym przeciwdziałaniu ubóstwu energetycznemu.
2) Wzmocnieniu pozycji obywateli i społeczności na rynku energii.
3) Rozwiązaniu problemów mających wpływ na wszystkich mieszkańców, w szczególności potrzeby zapewnienia przystępności cenowej energii.
Docelowo nowy pakiet: „określi jasną wizję polityczną dotyczącą roli i ochrony obywateli w ramach polityki energetycznej UE przez całą kadencję Komisji”.
