Olbrzymie koszty ETS2. Rząd wesprze mikroprzedsiębiorstwa nowym programem
Ministerstwo Rozwoju i Technologii ogłosiło plany uruchomienia nowego programu wsparcia dedykowanego mikroprzedsiębiorstwom, które najbardziej odczują skutki wprowadzenia systemu ETS2. Program ten ma przeciwdziałać rosnącym kosztom energii i ubóstwu energetycznemu, wzmacniając odporność najmniejszych podmiotów gospodarczych na zmieniające się warunki rynkowe.
W odpowiedzi na interpelację poselską nr 9132, podsekretarz stanu, Tomasz Lewandowski z Ministerstwa Rozwoju i Technologii (MRiT) przedstawił szereg działań w obszarze zabezpieczenia mikroprzedsiębiorstw przed skutkami wdrożenia systemu handlu uprawnieniami do emisji w sektorze budynków i transportu drogowego (ETS2).
Wsparcie dla mikroprzedsiębiorstw w obliczu ETS2
Nowy program, realizowany w ramach Planu Społeczno-Klimatycznego (PSK), będzie finansowany ze środków Społecznego Funduszu Klimatycznego. Jego celem jest wsparcie mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji poprzez dofinansowanie działań związanych z termomodernizacją budynków oraz wymianą wysokoemisyjnych źródeł ciepła lub chłodzenia na technologie bezemisyjne lub niskoemisyjne.
Projekt ma zapobiegać ubóstwu energetycznemu i łagodzić skutki wzrostu cen paliw kopalnych, który jest prognozowany w związku z objęciem sektora budynków i transportu drogowego systemem ETS2. Rozpoczęcie realizacji programu planowane jest na rok przed wejściem w życie nowych regulacji.
ETS2 to duże wyzwanie
Według analizy przeprowadzonej przez Wandę Buk i Marcina Izdebskiego, wprowadzenie ETS2 wpłynie na ceny energii i paliw w Polsce w następujący sposób: cena gazu, która w 2023 roku wynosiła średnio 200,17 zł/MWh, wzrośnie do 419,69 zł/MWh w 2055 roku. Cena tony węgla, która obecnie waha się w przedziale 1200-1500 zł, wzrośnie do 5298 zł w 2055 roku. Dodatkowy roczny koszt ogrzewania budynku o powierzchni 100 m², wykorzystującego węgiel, wyniesie 10 311 zł do 2030 roku, a do 2035 roku wzrośnie do 39 074 zł. W przypadku ogrzewania gazem, koszty te wyniosą odpowiednio 6 338 zł do 2030 roku i 24 018 zł do 2035 roku. Wzrost kosztów dotknie także gotowanie posiłków i podgrzewanie wody, co w przypadku gazu ziemnego w 2027 roku będzie kosztować dodatkowo 301 zł rocznie, a w 2055 roku – 5211 zł. Dla przeciętnej polskiej rodziny skumulowany dodatkowy koszt ETS2 w latach 2027-2030 w przypadku ogrzewania gazem wyniesie 6 338 zł, a w latach 2027-2035: 24 018 zł. W przypadku ogrzewania węglem będzie to odpowiednio 10 311 zł i 39 074 zł. Nie ma na razie takich obliczeń dla przedsiębiorców, ale już te przedstawione dają pewien obraz sytuacji.
Kompleksowe wsparcie w procesie transformacji
Jak podkreśla Tomasz Lewandowski, rząd inicjuje nowe projekty wspierające Polaków w trakcie transformacji energetycznej, ale dba również o ciągłość już istniejących. Ministerstwo Rozwoju i Technologii od lat prowadzi działania mające na celu wsparcie transformacji energetycznej. Wśród nich warto wymienić Program TERMO, funkcjonujący nieprzerwanie od 1999 roku, który obejmuje wsparcie dla inwestycji związanych z termomodernizacją, remontami oraz montażem odnawialnych źródeł energii w budynkach, głównie wielorodzinnych.
Do 31 marca 2025 roku w ramach programu TERMO złożono wnioski na modernizację ponad 55 tysięcy budynków, obejmujących około 2 miliony lokali mieszkalnych. Łączna wysokość udzielonego wsparcia wyniosła blisko 3,72 mld zł, a wartość inwestycji osiągnęła 20,1 mld zł.
W ostatnich latach program TERMO został rozszerzony o nowe instrumenty wsparcia w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO), takie jak grant termomodernizacyjny, grant MZG (dla mieszkaniowego zasobu gmin) i grant OZE.
Odpowiadając na zawarte w interpelacji pytanie dotyczące dywersyfikacji dostaw i rozwoju krajowych technologii, MRiT wskazało na program wsparcia inwestycji przemysłowych związanych z produkcją czystych technologii. Na podstawie rozporządzenia z 29 września 2023 roku przedsiębiorcy mogą ubiegać się o dotacje celowe na realizację inwestycji o znaczeniu strategicznym dla gospodarki o zerowej emisji netto.
W ramach rozporządzenia TCTF podpisano trzy umowy z przedsiębiorcami, których łączna wartość pomocy wyniosła 2,4 mln zł. W zamian inwestorzy zobowiązali się do poniesienia kosztów inwestycji na poziomie 10,8 mld zł oraz utworzenia 1450 nowych miejsc pracy, w tym 160 dla osób z wyższym wykształceniem.
Wsparciem objęte są sektory związane m.in. z produkcją baterii, paneli słonecznych, turbin wiatrowych i pomp ciepła. Działania te mają zwiększyć niezależność technologiczną Polski i uniezależnić kraj od importu kluczowych komponentów energetycznych.
