Jak na emeryturę oszczędza Prezydent Bronisław Komorowski, a jak Barack Obama?

Udostępnij

Czy Prezydent Bronisław Komorowski oszczędza na emeryturę? Jak duże oszczędności zgromadził Prezydent USA Barack Obama? Jak w tym zestawieniu wygląda minister finansów i doktor nauk ekonomicznych Mateusz Szczurek? Kto z polskiej klasy politycznej ma duże zaangażowanie na rynku kapitałowym? Sprawdzamy jak na swoją emeryturę oszczędzają znani politycy w ramach cyklu tworzonego we współpracy ze Stowarzyszeniem Inwestorów Indywidualnych pt. "Oszczędzaj na emeryturę".

Od mniej więcej 2008 roku, kiedy to na świecie rozpętał się kryzys finansowy, jesteśmy z coraz większą intensywnością bombardowani informacjami, że musimy sami zadbać o swoją emeryturę. Politycy i ekonomiści ostrzegają, że ZUS może zagwarantować co najmniej minimum egzystencji.

Myślę, że nie jest to kontrowersyjna teza. Niesprzyjająca demografia w połączeniu z reformą emerytalną z 1999 roku, która zmienia sposób naliczania emerytury sprawi, że w momencie przechodzenia na nią możemy liczyć na maksymalnie 40%, a bardziej realnie na 20-30%, naszego wynagrodzenia sprzed zakończenia kariery zawodowej.

Ciężko będzie przeżyć za tak niską kwotę, niezależnie od tego jaka ona nominalnie będzie. Z tego też powodu przyszły emeryt, aby utrzymać swój dotychczasowy poziom życia będzie musiał dalej pracować albo żyć ze zgromadzonych oszczędności i aktywów, które będą na niego "pracować". Zwłaszcza ten drugi wariant jest promowany przez nasze władze. Dzięki zachętom podatkowym, jakie występują chociażby w IKZE i IKE społeczeństwo ma chętniej oszczędzać i odkładać samodzielnie na emeryturę.

Rachunki IKZE i IKE w liczbach

Jak wynika z danych #KNF na koniec roku Polacy posiadali 816 tys. kont IKE, tyle samo co rok wcześniej i około 16 tys. kont IKZE. W pierwszym półroczu 2014 roku zasilone kapitałem zostało jednak zaledwie 208 tys kont IKE na łączną sumę 466,7 mln zł. Daje to średnią wpłatę 2,2 tys. zł na konto. Aż 186 mln zł trafiło na konta IKE prowadzone przez Towarzystwa Ubezpieczeniowe, które są, ze względu na wysokie opłaty, najmniej korzystną formą oszczędzania na emeryturę. Komentatorzy analitycy i politycy biją więc na alarm, że jako społeczeństwo nie oszczędzamy na emeryturę.

Jak na swoją emeryturę oszczędza Prezydent Komorowski?

Dobry przykład powinien płynąć z góry. Postanowiłem więc sprawdzić oświadczenie majątkowe Prezydenta Bronisława Komorowskiego i dowiedzieć się w jaki sposób dba o swoją przyszłą emeryturę jako Polak, który posiada ponadprzeciętne zarobki i świadomość na temat tego w jakiej sytuacji znajduje się Polska.

I tu pojawiła się pierwsza niespodzianka. O ile większość urzędników niższego szczebla, na czele z radnymi musi publikować swoje zeznania majątkowe, to Prezydent takiego obowiązku nie ma i może to robić tylko dobrowolnie. Prezydent Komorowski tego nie robi, więc sięgnąłem po ostatnie oświadczenie majątkowe z 2010 roku, kiedy był jeszcze posłem.

Tutaj pojawia się kolejne zaskoczenie. W 2010 r. poseł Komorowski zadeklarował około 250 tys. zł rocznych dochodów. Na jego majątek składało się natomiast 150 tys. zł oszczędności w gotówce, dwa mieszkania, działka budowlana, działka rekreacyjna oraz dwa samochody. W rubryce papiery wartościowe widnieje zapis "nie posiadam"!

Ilustracja 1: Fragment oświadczenia majątkowego Prezydenta Komorowskiego (ówczesnego posła) za 2010 rok. Źródło: sejm.gov.pl.

Bronisław Komorowski stawia na ZUS

Trudno tutaj pokusić się o głęboką interpretację, ale moim zdaniem Bronisław Komorowski w ogóle nie oszczędza na emeryturę (a przynajmniej nie oszczędzał w 2010 r.). Chyba, że zgromadzone 150 tys. zł uznamy na poczet takich oszczędności. Nawet jeżeli tak jest, to swoją drogą przetrzymywania gotówki to mało efektywny sposób oszczędzania. Szokujące jest to, że przy 250 tys zł przychodów Bronisław Komorowski nie posiadał żadnych aktywów kapitałowych. Jedynie staroświeckie i mało postępowe działki i mieszkania.

Jak na swoją emeryturę oszczędza Prezydent Obama?

Zanim przejdziemy do Prezydenta Obamy pozwolę sobie nadmienić, że w Stanach Zjednoczonych również funkcjonuje system emerytalny o nazwie Social Security (odpowiednik naszego ZUS), który osobom pracującym dłużej niż 10 lat, po 66 roku życia wypłaca emeryturę. Przy czym w USA, podobnie jak i u nas, specjaliści przestrzegają, że ze względu na słabą demografię system musi się rozpaść. Z tego też powodu, podobnie jak w Polsce, istnieją kolejne filary emerytalne jak pracownicze systemy emerytalne czy IRA (odpowiednik naszego IKE).

Ilustracja 2: Fragment oświadczenia majątkowego Prezydenta Obamy za 2013 rok. Źródło: whitehouse.gov.

Oficjalnie z pensji prezydenckiej Obama osiąga 400 tys. USD dochodu rocznie. Oprócz tego otrzymuje wpływy z praw autorskich, z tytułu opublikowanych książek.

Prezydent USA zdecydowanie oszczędza na emeryturę

Już wstępna analiza zeznania majątkowego prezydenta USA pokazuje, że "ktoś" mu nieźle doradza. Obama posiada usługę Asset Management w banku JP Morgan, gdzie ma ulokowane pomiędzy 250, a 500 tys. USD (wartości w zeznaniu podawane są przedziałami, stąd liczby są szacunkowe). Na swoim rachunku IRA (odpowiednik naszego IKE) ulokował w funduszu Herland 500 index pomiędzy 500 tys., a 1 mln USD.

Dodatkowo w świetnych, bo tanich i dobrze zdywersyfikowanych, funduszach Vanguard 500 index zaangażował od 200 do 700 tys. USD. W ramach dywersyfikacji portfela zainwestował od 1 do 5 mln USD w amerykańskie obligacje. I na dokładkę posiada jeszcze 4 plany oszczędnościowe na studia dla swoich dzieci ,o wartości 50 – 100 tys. USD każdy..

W sumie w dobrze zdywersyfikowanych aktywach kapitałowych Prezydent Stanów Zjednoczonych odłożył pomiędzy 2,6 a 8,2 mln USD.

463 tys. zł w gotówce Ministra Szczurka

Pomyślałem, że ktoś z naszego rządu na pewno obroni dobre imię Polaków i pokaże jak powinno się odkładać na emeryturę. Naturalnym wyborem stał się minister finansów Mateusz Szczurek. Postanowiłem sprawdzić jego oświadczenie majątkowe i tutaj niestety rozczarowałem się najbardziej. Dla mnie szokującym jest to, że ktoś kto posiada doktorat z ekonomii i był przez wiele lat głównym ekonomistą w dużym banku trzyma 463 tys. zł w gotówce i jeszcze na dokładkę 45,4 tys zł w Euro. W rubryce papiery wartościowe widnieje natomiast dobrze już nam znane "nie posiadam".

Szybki i pobieżny przegląd oświadczeń majątkowych naszych ministrów pokazuje, że są całkowitymi "analfabetami finansowymi". Domy, samochody oraz gotówka to właściwie jedyne aktywa, jakie posiadają w swoich portfelach. Oprócz nielicznych wyjątków jak np. głowny doradca Premier Kopacz Jan Rostowski, który w swoim oświadczeniu z 2012 roku wykazał, że ma fundusze inwestycyjne i plan emerytalny w Londynie na około 271 tys. GBP (ok. 1,5 mln zł) polscy politycy stawiają zdecydowanie na ZUS i nic nie oszczędzają. Dla mnie jest to szokująca wiadomość. Co innego przeciętny Polak, który nie ma z czego oszczędzać, a co innego elita polityczna, która pomimo gigantycznych jak na polskie warunki dochodów nie odkłada nic!

Dystans jaki dzieli nas do USA

To w jakiej sytuacji jesteśmy jako kraj, najlepiej pokazują suche dane. Jednym z lepszych wskaźników, jeśli chodzi o to, ile mamy aktywów, które mogą na nas "pracować" jest wielkość aktywów kapitałowych, pomniejszonych o zadłużenie w stosunku do PKB kraju.

Ilustracja 3: Aktywa kapitałowe brutto w stosunku do PKB - USA (kolor niebieski), Polska (kolor czerwony). Źródło: FRED.

Na początku 2011 roku, zgromadzone przez Polaków aktywa kapitałowe brutto wynosiły 1,5% PKB. Dla porównania, na początku 2010 roku w aktywach kapitałowych netto Amerykanie mieli zgromadzone 30% swojego PKB. W tym zakresie lepiej od nas prezentują się Węgrzy, którzy na początku 2011 roku mieli w aktywach kapitałowych netto 4,8% swojego PKB oraz Czesi 4,4% PKB.

Z tuzów europejskich o swoją emeryturę nie muszą się martwić Niemcy, którzy zgromadzili kapitałowe aktywa netto w wysokości 18% PKB, Szwecja 55% PKB, czy Szwajcaria 64% PKB. Na pocieszenie pozostaje to, że w gorszej od nas sytuacji znajduje się Rosja, która w aktywach kapitałowych brutto ma zaledwie 0,3% swojego PKB (wszystkie dane na 01.01. 2011).

Przestańmy się zadłużać i zacznijmy powoli budować kapitał

Co tu dużo dyskutować, jest źle i trzeba zacząć budować lepszą przyszłość. Same dane o tym, że doganiamy UE pod względem średniego PKB na głowę nie do końca pokazują, jak dużo mamy do nadrobienia. Jako społeczeństwo musimy budować aktywa kapitałowe, które będą na nas pracować. Mniej się zadłużać i sukcesywnie budować swoje zaangażowanie w obligacjach i akcjach, nie tylko polskich. Jak pokazują dane z OFE, obligacje w nich zgromadzone nie były w istocie żadnymi oszczędnościami emerytalnymi, bo z drugiej strony Państwo musiało się zadłużyć. Mieszkania i inne nieruchomości również nie są do końca dobrą inwestycją emerytalną, chociażby ze względu na pogarszającą się demografię. Jest źle, ale będzie lepiej. Z tego też powodu dołączamy do cennej akcji Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych "Oszczędzaj na emeryturę". Periodycznie będziemy pokazywać, że rynek kapitałowy jest najlepszym miejscem, gdzie powoli możemy sukcesywnie odkładać małe kwoty. aby budować swoje aktywa emerytalne i poprawiać swoją przyszłość finansową.

Postscriptum, czyli coś dla otuchy

I na koniec dobry przykład prosto z Polski, na który trafiłem już po zakończeniu pisania artykułu. Sprawdzając oświadczenia majątkowe różnych, czołowych postaci polskiej polityki trafiłem na interesujące zeznanie majątkowe posła Ryszarda Kalisza.

Ilustracja 4: Fragment oświadczenia majątkowego posła Ryszarda Kalisza. Źródło: sejm.gov.pl.