Podatek od aktywów bankowych – jak wpłynie na wyniki banków i co warto wiedzieć na jego temat

Rząd Prawa i Sprawiedliwości wreszcie opublikował długo zapowiadany projekt ustawy o podatku od aktywów bankowych, który przyjął ostatecznie formę ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych. Dokładnie przeanalizowaliśmy dokument i policzyliśmy jak nowy podatek wpłynie na wyniki finansowe banków oraz firm ubezpieczeniowych. Oto co warto na ten temat wiedzieć.

Kto zostanie objęty podatkiem od aktywów

Według projektu nowym podatkiem zostaną objęte aktywa banków krajowych oraz oddziałów banków zagranicznych, firm ubezpieczeniowych, oraz spółdzielczych kasy oszczędnościowych. Przy czym zwolnione z płacenia podatku będą podmioty, których aktywa nie przewyższają 4 mld zł. Jak twierdzą ustawodawcy "zwolnienie wprowadza się w celu ochrony powstających banków i zakładów ubezpieczeń, które pozytywnie wpływają na konkurencję na rynku, a których objęcie podatkiem mogłoby doprowadzić do trudności finansowych". Ponadto z podatku zwolniony został BGK i inne banki państwowe, aby nie miało miejsca przekładanie pieniędzy z "kieszeni do kieszeni".

Stawki podatku od aktywów finansowych

Podatek będzie rozliczany co miesiąc i nie będzie stanowić kosztów uzyskania przychodu. To oznacza, że nie wpłynie na wielkość płaconego przez instytucje finansowe podatku CIT i będzie stanowić wprost dodatkowe obciążenie dla sektora. Tutaj ustawodawcy w uzasadnieniu jeszcze raz podkreślają uprzywilejowanie sektora finansowego w postaci tego, że nie płaci on podatku VAT. Dodatkowo twórcy ustawy w uzasadnieniu do jej wprowadzenia zaznaczają, że sam podatek nie jest niczym nowym i do tej pory został zaimplementowany w różnych formach m. in. w Wielkiej Brytanii, na Węgrzech, w Portugalii, we Francji czy w Szwecji.

Stawka podatku dla banków: 0,39% rocznie

W przypadku banków podatek będzie rozliczany miesięcznie, a stawka podatku za każdy miesiąc będzie wynosić 0,0325% podstawy opodatkowania dla banków krajowych, oddziałów banków zagranicznych, oddziałów instytucji kredytowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo kredytowych. To oznacza, że roczna stawka wyniesie 0,39% od sumy aktywów.

Stawka podatku dla firm ubezpieczeniowych: 0,6% rocznie

W przypadku firm ubezpieczeniowych podatek również będzie rozliczany miesięcznie i będzie to 0,05% podstawy opodatkowania dla krajowych zakładów ubezpieczeń, krajowych zakładów reasekuracji, oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń i zagranicznych zakładów reasekuracji oraz głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń i zagranicznych zakładów reasekuracji. To oznacza, że roczna stawka wyniesie 0,6% od sumy aktywów.

Podatek od aktywów pomniejszony o fundusze własne

Zarówno w przypadku banków jak i firm ubezpieczeniowych suma aktywów podlegająca opodatkowaniu zostanie pomniejszona o fundusze własne firmy. W przypadku banków fundusze własne stanowią zazwyczaj około kilku - kilkunastu procent wszystkich aktywów co oznacza, że w praktyce znaczna część aktywów banków i tak będzie opodatkowana.

Szacowane wpływy z podatku

Podatek ma być pobierany począwszy od lutego 2016 roku. Autorzy ustawy szacują na podstawie dostępnych danych Komisji Nadzoru Finansowego, że wpływy z podatku wyniosą w 2016 r., około 6,5 -7 mld zł. Warto jednak zaznaczyć, że tej wartości nie powinniśmy odnosić do całego wyniku sektora bankowego i ubezpieczeń. Małe banki i ubezpieczyciele w ogóle nie zapłacą podatku. Najmocniej nowy podatek uderzy w banki i firmy ubezpieczeniowe średniej wielkości.  

Jak nowy podatek wpłynie na wyniki finansowe banków i firm ubezpieczeniowych notowanych na polskiej giełdzie?

Mając wszystkie powyższe dane postanowiliśmy policzyć jak zmieniłby się zysk banków i firm ubezpieczeniowych notowanych na giełdzie, gdyby nowy podatek obowiązywał już od 4 ostatnich kwartałów.

Dokładniejsza symulacja wpływu nowego podatku na wyniki finansowe banków i #PZU notowanych na GPW ewidentnie pokazuje, że najmocniej „po kieszeni” dostaną średnie instytucje finansowe. Gdyby nowy podatek obowiązywał przez ostatnie cztery kwartały zysk Getin Noble #GNB spadłby o 95%, ale spółka zostałaby na plusie. Wypracowane przez #BPH, #BOS czy #BGZ zyski zamieniłyby się w stratę. Dla pozostałych spółek zysk finansowy spadłby średnio o 27,5%. Przy czym najmniejszy spadek odczułoby #PZU -18%.

W ostatnich czterech kwartałach średnie ROE dla wszystkich spółek z GPW, które miałyby zostać objęte podatkiem wynosi 8,69%. Jeżeli w tym czasie obowiązywałby podatek od aktywów bankowych, to jego średnia wartość spadłaby do 5,38%. Duże firmy odczują jedynie spadek zysków, ale średnie spółki będą musiały się dostosować do nowych warunków i poprawić rentowność, ponieważ nowy podatek oznacza dla nich – w niektórych przypadkach – nawet straty.

Drugie podejście PiS do podatku od aktywów finansowych

Warto na koniec zaznaczyć, że to drugie podejście do wprowadzenia tego rodzaju podatku od aktywów finansowych ze strony Prawa i Sprawiedliwości. Pierwszy projekt tego rodzaju podatku Beata Szydło zgłosiła w 2011 roku jeszcze za rządów Platformy Obywatelskiej. W tamtym projekcie, oprócz banków i firm ubezpieczeniowych, podatek miał obejmować również aktywa funduszy inwestycyjnych. W projekcie z 2015 roku fundusze inwestycyjne zniknęły i nie zostały objęte podatkiem. To zasadnicza różnica, która być może uzasadnia siłę giełdowych TFI w ostatnim czasie.