Alert europejski: Ryzyko klimatyczne? Komisja Europejska analizuje możliwości zarządzania tym obszarem

Komisja Europejska pracuje obecnie nad stworzeniem komunikatu, w którym określone zostaną obszary wymagające zmian w celu lepszego zarządzania ryzykiem klimatycznym oraz ograniczenia zagrożeń związanych m.in. z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi wywołanymi działalnością człowieka.

Obszar

Komunikat wynika bezpośrednio z zobowiązania podjętego przez Komisję Europejską w 2021 r., który ma na celu określenie ryzyka klimatycznego na poziomie całej UE. To właśnie 24 lutego 2021 roku Komisja zaprezentowała strategię pn. „Budowa Europy odpornej na zmianę klimatu – nowa strategia UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu". W strategii nakreślono długoterminową wizję przekształcenia UE w społeczeństwo odporne na zmianę klimatu, a także w pełni przystosowane do nieuniknionych skutków zmian klimatycznych w perspektywie do 2050 roku. Głównym założeniem strategii jest wzmocnienie zdolności adaptacyjnych UE i świata oraz zminimalizowanie podatności na skutki zmian klimatu (zgodnie z porozumieniem paryskim i europejskim prawem o klimacie).

Nie można również zapomnieć, że obecnie tworzony dokument będzie również pochodną naukowego sprawozdania z europejskiej oceny ryzyka klimatycznego, które ma „zostać opublikowane wiosną 2024 r., i ma stanowić pewnego rodzaju uzupełnienie oceny postępów w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu na szczeblu krajowym”.

Punktem wyjścia do prowadzonych przez Komisję Europejską działań zawarty jest w briefie, który podkreśla, że: „Aby ograniczyć wpływ rosnącego ryzyka klimatycznego dla UE i uniknąć sytuacji, w której dzisiejsze decyzje polityczne zwiększają takie ryzyko dla przyszłych pokoleń, należy nimi pilnie i proaktywnie zarządzać. W tym celu decydenci UE muszą podejmować świadome decyzje dotyczące akceptowalnych poziomów ryzyka. Bez takiego przeglądu ryzyka klimatycznego UE narażałaby swoje państwa członkowskie na możliwe do uniknięcia wstrząsy i niestabilność. Ryzyko klimatyczne może się wiązać z innymi czynnikami ryzyka, w tym czynnikami społecznymi (status społeczno-ekonomiczny, płeć, podeszły wiek, warunki zdrowotne i pochodzenie etniczne), czynnikami środowiskowymi i ekonomicznymi. Ponieważ wiele obszarów polityki, takich jak ochrona zdrowia i opieka społeczna, rynek pracy, energetyka, żywność, budynki lub polityka miejska, jest wysoce narażone na skutki zmiany klimatu, brak zarządzania ryzykiem klimatycznym może mieć poważne negatywne skutki dla Europejczyków i wpływać na ich zaufanie do UE”.

Ścieżka legislacyjna

Konsultacje publiczne (w formie skróconej) uruchomione zostały 7 grudnia 2023 r. i zakończą się już w następnym tygodniu (14 stycznia br.). Obecnie w procesie konsultacji bierze udział 17 podmiotów, wśród których znalazła się także polska organizacja – Fundacja Green Rev Institute, której fundatorami jest Sylwia Spurek oraz Marcin Anaszewicz (obecny prezes).

Działania związane z komunikatem prowadzone są przez Dyrekcję Generalną ds. Klimatu (DG CLIMA), Departament ds. Przystosowania się i odporności na zmiany klimatu (CLIMA.E) oraz Wydział ds. Adaptacji do zmian klimatycznych (CLIMA.E.1).

Zgodnie z zapowiedziami inicjatora konsultacji publicznych komunikat powinien zostać zaprezentowany w 1Q2024 r. Oznacza to, że Komisja ma ponad 1,5 miesiąca na analizę uwag i wdrożenie ich do opracowywanego właśnie dokumentu.

Co z tego wynika?

Jak informuje Komisja Europejska: „W tworzonym komunikacie mają zostać uwzględnione dowody, a także działania na rzecz zwiększenia odporności na zmianę klimatu zarówno w perspektywie krótko- jak i długoterminowej. Mają one obejmować zbiór inicjatyw mających na celu opracowanie polityk i programów sektorowych, lepszego wykorzystania istniejących narzędzi (wraz z opracowaniem nowych) w kontekście obecnych działań UE”.

Dokument Komisji będzie stanowił także podstawę dla przyszłych działań programowych Komisji Europejskiej, wieloletnich planów oraz wniosków dot. poszczególnych polityk. Ma także pełnić funkcję swoistego „źródła informacji” dla decydentów politycznych oraz kadry zarządzającej w celu ułatwienia podejmowania decyzji w oparciu o wiarygodne dowody. Organ wykonawczy UE podkreśla jednak, że: „nie oczekuje się, że będzie on [przyp. red. - komunikat] miał znaczące bezpośrednie skutki gospodarcze, społeczne lub środowiskowe, ma pomóc ograniczyć ryzyko klimatyczne i wesprzeć realizację celów zrównoważonego rozwoju”.