Alert legislacyjny: Rząd kontynuuje prace nad rozporządzeniem jądrowym… i uwzględnia zarówno kwestie bezpieczeństwa jak i obawy społeczeństwa

Rząd pracuje nad rozporządzeniem dotyczącym realizacji inwestycji w zakresie energetyki jądrowej, przez co kontynuuje prace poprzedniego rządu. To znak, że Polska poważnie myśli o budowie kolejnych (obok planowanych) bloków elektrowni jądrowej. Pytanie tylko na jakich warunkach biznesowych?

Obszar – kryteria oceny terenu pod elektrownię jądrową

Projekt rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 marca 2024 r. w sprawie szczegółowego zakresu przeprowadzania wstępnej oceny terenu przeznaczonego pod lokalizację obiektu energetyki jądrowej będącego równocześnie obiektem jądrowym, przypadków wykluczających możliwość uznania terenu za nadający się do lokalizacji obiektu energetyki jądrowej będącego równocześnie obiektem jądrowym oraz szczegółowego zakresu wstępnego raportu lokalizacyjnego dla takiego obiektu określa kryteria, które powinny podlegać wstępnej ocenie przy każdym rodzaju obiektu energetyki jądrowej oraz czynniki wykluczające możliwość lokalizacji obiektu na danym terenie z uwagi na zbyt duże zagrożenia zewnętrzne w danej lokalizacji, zarówno naturalne, jak i wywołane przez działalność człowieka.

Ścieżka legislacyjna

Projekt rozporządzenia jest obecnie przedmiotem prac Rady Ministrów i znajduje się on na etapie opiniowania.

Wstępna ocena terenu, raport lokalizacyjny i wykluczenie inwestycji

Projekt procedowanego rozporządzenia to próba zastąpienia projektu Rady Ministrów z dnia 22 września 2023 r. mającego na celu realizację ustawowego wymogu dotyczącego szczegółowego zakresu wstępnej oceny terenu przeznaczonego pod obiekt energetyki jądrowej oraz szczegółowego zakresu wstępnego raportu lokalizacyjnego.

Projekt zawiera szereg definicji jak np. region lokalizacji, obszar lokalizacji lub granice planowanego miejsca usytuowania obiektu.

Poza tym projekt rozporządzenia określa kryteria wg, których ma być przeprowadzona wstępna ocena terenu przeznaczonego pod lokalizację obiektu jądrowego. W tym zakresie konieczne będzie przeprowadzenie analiz dotyczących m.in.: sejsmiki i tektoniki, warunków geologiczno-inżynierskich, hydrologii oraz meteorologii i zdarzeń zewnętrznych będących skutkiem działalności człowieka.

Wartym odnotowania jest to, że inwestycja polegająca na budowie obiektu jądrowego nie będzie mogła zostać zrealizowana m.in. na terenie, na którym:

• wystąpiło trzęsienie ziemi, które mogłoby wywołać skutki uniemożliwiające bezpieczną eksploatację obiektu lub istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia takiego trzęsienia ziemi częściej niż raz na 10 000 lat, 
• występują grunty słabonośne lub skały słabe lub grunty o innych niekorzystnych parametrach dla posadowienia tego obiektu, których usunięcie, zastąpienie lub wzmocnienie jest niemożliwe,
• nie ma możliwości przeprowadzenia niezbędnych działań interwencyjnych w przypadku wystąpienia zdarzenia radiacyjnego w obiekcie lub w odległości mniejszej niż 15 km od granic planowanego miejsca usytuowania obiektu jest położone lotnisko cywilne.

W rozporządzeniu określono także, że wstępny raport lokalizacyjny powinien zawierać m.in.:

• wskazanie rodzaju planowanego obiektu i wskazanie granic planowanego miejsca usytuowania obiektu,
• analizę możliwości prowadzenia działań interwencyjnych i proponowane rozwiązania inżynierskie w celu zwiększenia stabilności podłoża,
• zatwierdzoną przez właściwy organ administracji geologicznej dokumentację geologiczno-inżynierską sporządzoną w celu określenia warunków geologiczno-inżynierskich,
• opis potencjalnych dróg rozprzestrzeniania się skażeń promieniotwórczych w wodach podziemnych,
• ocenę ryzyka wystąpienia suszy oraz jej negatywnego wpływu na reżim wód podziemnych i powierzchniowych.

Co z tego wynika?

Zgodnie ze specustawą jądrową inwestor w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej będącego równocześnie obiektem jądrowym w rozumieniu ustawy Prawo atomowe może dokonać wstępnej oceny terenu przeznaczonego pod lokalizację tego obiektu, a w przypadku jej dokonania może sporządzić wstępny raport lokalizacyjny. W razie sporządzenia wstępnego raportu inwestor może wystąpić do Prezesa PAA o  opinię w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej na temat tego raportu. Obecnie brakuje jednak w polskim prawie przepisów stanowiących podstawę dla dokonania wstępnej oceny pozwalającej na wybór bezpiecznej lokalizacji obiektu energetyki jądrowej i umożliwiającej oszacowanie skutków budowy obiektu jądrowego na danym terenie, dlatego też projekt rozporządzenia należy uznać za pozytywne działanie rządu.

Projekt rozporządzenia jest z pewnością potrzebny z uwagi na uwarunkowania ekonomiczno-biznesowe, gdyż kwestie w nim uregulowane są istotną wskazówką dla inwestora mającego zamiar wybudować np. elektrownię jądrową. Co więcej w projekcie zawarto także przepisy mające na celu uwzględnić szeroko pojęty interes społeczny (za przykład może być posłużyć wymóg wykluczający budowę obiektu jądrowego, jeśli w odległości mniejszej niż 15 km od planowanego miejsca usytuowania obiektu jest położone lotnisko cywilne), co powinno uspokoić opinię publiczną i przełożyć się na jakość procesu inwestycyjnego.

Jednak na chwilę obecną rozporządzenie nie będzie miało kluczowego znaczenia, gdyż po pierwsze w dalszym ciągu nie zdecydowano w jakim modelu biznesowym i na jakich zasadach miałaby funkcjonować potencjalna elektrownia jądrowa, a po drugie rząd nie podjął konkretnych decyzji co do budowy drugiej elektrowni jądrowej w tym np. dotyczącej wyboru podmiotu, który miałby taki obiekt zbudować.